لاپاراتومی (laparotomy) نوعی جراحی باز شکم است که پزشک به دلایل متعددی آن را انجام می دهد. معمولا جراح برای یافتن علت مشکلاتی (مانند درد شکم یا خونریزی) که آزمایش نمی تواند آنها را تشخیص دهد ناحیه شکم بیمار باز می کند. همچنین، این عمل زمانی که آسیب شکمی نیاز به مراقبت های پزشکی اورژانسی و ویژه دارد استفاده می شود. به منظور آشنایی بیشتر با جراحی لاپاروتومی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
عمل لاپاراتومی
لاپاراتومی یک عمل جراحی باز شکم است که در آن پزشک به دلایل مختلفی انجام می دهد. از مهمترین دلایل انجام این عمل می توان به آشکار کردن علت درد شکم، وجود التهاب روده و شکم انتشار سرطان یا وجود خونریزی داخلی اشاره کرد.
در هنگام انجام این عمل جراح یک برش بزرگ در شکم بیمار ایجاد می کند. سپس جراح می تواند اندام های داخل شکم را ببیند و آن ها را به طور کامل بررسی کند. اگر جراح علت درد و یا خونریزی را در طول عمل پیدا کند می تواند درمان را همان موقع انجام دهد. اما در موارد دیگر ممکن است به جای این نوع عمل از یک جراحی کم تهاجمی به نام لاپاراسکوپی اکتشافی استفاده شود. در این روش از یک دوربین و چندین برش کوچک در حین جراحی استفاده می شود. اما در بسیاری از موارد لاپاراتومی اکتشافی ترجیح داده می شود.
هدف از جراحی لاپاراتومی چیست؟
در واقع در عمل لاپاراتومی جراح یک برش در حفره شکم بیمار ایجاد می کند. این عمل برای بررسی اندام های درون شکمی و کمک به تشخیص هر گونه مشکل از جمله درد و خونریزی در شکم صورت می گیرد. در بسیاری از موارد، درد و یا خونریزی پس از شناسایی می تواند در طول لاپاراتومی توسط پزشک برطرف شود. اما در موارد دیگر، عملیات دوم نیز مورد نیاز است.
اندام های شکمی شامل دستگاه گوارش (مانند معده، کبد و روده) و اندام های دفع کننده (مانند کلیه ها و مثانه) است. یک دلیل رایج برای لاپاراتومی بررسی درد های موجود در این اندام ها ی باشد. جراح شما ممکن است نیاز به عمل داشته باشد تا علت دقیق درد شما را دریابد. برای مثال، ممکن است لازم باشد قبل از شروع درمان، علت خونریزی داخلی در دستگاه گوارش را مشخص کند یا محل سوراخ شدن روده شما را بیابد.
نحوه انجام لاپاراتومی
اندام هایی که ممکن است در طول انجام عملیات لاپاراتومی مورد بررسی قرار بگیرند شامل کبد، کیسه صفرا، طحال، پانکراس، کلیه ها، معده، روده باریک (روده باریک)، روده بزرگ (کولون یا روده بزرگ)، تخمدان ها، لوله های فالوپ و رحم (در زنان)، گره های لنفاوی، عروق خونی شکم و غشاهایی که حفره شکمی را می پوشانند می شوند.
یک دلیل رایج برای انجام عمل laparotomy بررسی درد های موجود در شکم بیمار است. جراح برای اینکه بتواند به راحتی و بدون مشکل اندام های زیرین شکمی را مشاهده کند از طریق پوست و عضله شکم یک برش بزرگ ایجاد می کند. سپس جراح برای پیدا کردن مشکل اندام های در معرض دید را به دقت بررسی می کند. پس از تشخیص علت بسته به نوع بیماری جراح ممکن است مشکل را همان موقع برطرف کند (به عنوان مثال، سوراخ شدن روده ممکن است توسط پزشک در همان زمان ترمیم شود). در موارد دیگر، ممکن است به عمل دوم نیز نیاز باشد. پس از انجام لاپاراتومی، عضله دیواره شکم و پوست روی آن به طور کامل بخیه زده می شود (دوخته می شود).
آماده شدن برای جراحی لاپاراتومی
لاپاراتومی در بیمارستان و توسط جراح متخصص انجام می شود. بیمار احتمالاً چند روز یا بیشتر در بیمارستان خواهد ماند. به منظور آماده شدن برای عمل جراحی می بایست موارد زیر را انجام دهید:
حتما پزشک خود را در مورد داروهایی که مصرف می کنید در جریان بگذارید. این دارو ها شامل دارو های بدون نسخه، دارو های نسخه ای، دارو های گیاهی، ویتامین ها و سایر مکمل ها می شوند. ممکن است لازم باشد تا مصرف برخی یا همه این دارو ها را برای مدتی قبل و بعد از عمل جراحی قطع کنید.
اگر که الکل می نوشید پزشک خود را حتما در جریان بگذارید. همچنین اگر آلرژی یا سایر مشکلات سلامتی دارید به پزشک خود حتما اطلاع دهید. این بیماری ها شامل بیماری های مختلف به ویژه هرگونه مشکلات خونریزی می شود. از تمامی دستورالعمل هایی که برای خوردن یا نوشیدن قبل از عمل توسط پزشک به شما داده شده است، پیروی کنید.
این امر بسیار مهم است که قبل از مراجعه به بیمارستان، تمام آزمایشاتی را که پزشک دستور داده است انجام دهید. اگر از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید، ممکن است لازم باشد قبل از عمل جراحی آن ها را قطع کنید. قبل از مراجعه به بیمارستان حتما دوش بگیرید و لباس تمیز بپوشید. این امر را به خاطر داشته باشید که هیچگونه محصول پوستی (مام، اسپری، خوشبو کننده) نباید بعد از حمام استفاده شود.
بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد جراحی ابدومینوپلاستی
تفاوت لاپاراتومی و لاپاراسکوپی
لاپاراتومی یکی از جراحی های بسیار مهم است که برای درمان بیماری های آندومتریوز، کیست تخمدان و فیبروم استفاده می شود. تفاوتی که عمل لاپارتومی با عمل لاپاراسکوپی دارد در این است که لاپاراتومی یک عمل باز است. شکم بیمار به طور کامل شکافته می شود و سپس جراحی انجام می شود. عوارض بسیار زیادی نسبت به لاپاراسکوپی دارد. علاوه بر اینکه دردی که بیمار متحمل می شود، نسبت به لاپاراسکوپی بیشتر است. در عوض در عمل لاپاراسکوپی تنها چند برش کوچک روی شکم بیمار ایجاد می شود و سپس با استفاده از دوربین، قسمت های داخلی شکم مشاهده می شود. پزشک بر اساس مشاهدات جراحی را انجام می دهد.
مراقبت بعد از عمل لاپاراتومی کیست تخمدان
ممکن است بیمار تا یک هفته احساس درد داشته باشد اما پس از یک هفته دردهای اولیه پس از عمل برطرف می شود. با این حال بهتر است تا چند هفته بیمار از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کند. چرا که به بخیه ها فشار وارد می شود. بلند کردن یک شی سنگین و کشیدن آن هیچ تفاوتی با هم ندارد. هر دو به یک اندازه به بخیه ها فشار وارد می کنند. بیش از هر چیز قسمتهای داخلی باید بهبود یابند.
علاوه بر این پزشک مصرف برخی داروهای آنتی بیوتیک را تا مدتها برای شما توصیه می کند تا از هر گونه عفونت پیشگیری شود. مصرف داروی ضدنفخ برای بیمارانی که مشکل روده دارند و حتی بیماران بدون مشکل اکیداً توصیه می شود. چرا که نفخ به نوبه خود به بخیه های فشار زیادی وارد می کند.
درد بعد از عمل لاپاراتومی
شما تا 24 ساعت پس از جراحی درد شدید را احساس می کنید اما پس از 24 ساعت، شدت درد کاهش پیدا می کند. حساسیت و خارش در ناحیه بخیه، کاملاً طبیعی است. ممکن است دردهای شکمی 3 تا 4 هفته پس از عمل ادامه پیدا کند. البته با مسکن این دردها کمتر خواهند شد و شما قادر هستید بدون نیاز به کمک کسی راه بروید.
یک هفته پس از عمل می توانید محل بخیه را با شامپو بچه شستشو دهید و بلافاصله خشک کنید. خیلی ملایم و سطحی این کار را انجام دهید. در صورتی که زخم عفونت کند، پوست اطراف زخم بسیار قرمز و ملتهب می شود. ممکن است همراه با این نشانه ها، ترشحاتی نیز ببینید. به هیچ عنوان اقدام خودسرانه انجام ندهید و فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض عمل لاپاراتومی کیست تخمدان
عمل لاپاراتومی مانند هر عمل دیگری عوارض خود را دارد. همانطور که گفتیم بیمار پس از عمل عوارض بسیار زیادی را متحمل می شود که یکی از آنها درد بسیار زیاد است. علاوه بر خونریزی، خطر عفونت می تواند وضعیت بیمار را بدتر کند.
جالب است بدانید که در پی عمل لاپاراتومی کیست تخمدان، ممکن است در محل جراحی بافت اسکار ایجاد شود. این بافت می تواند نواحی دیگر مانند لوله های فالوپ، تخمدان و لگن را نیز در بر گیرد. در نهایت روده و مثانه بیمار ممکن است آسیب ببیند. اگر دردهایی دردهای مبهم در این نواحی احساس کردید، سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
لاپاراتومی میومکتومی چیست؟
لاپاراتومی میومکتومی شامل یک برش شکمی کامل و برداشتن فیبروم است. گاهی و در صورت حاد بودن مشکل بیمار، ممکن است رحم برداشته شود. جراح لاپاراتومی معمولاً سعی می کند یک برش افقی روی شکم ایجاد کند. برش های افقی نسبت به برش های عمودی، شرایط حرکت بیشتری را به بیمار می دهند. برای بیمارانی که امکان جراحی با برش افقی وجود ندارد، از برش عمودی استفاده می شود. در این بیماران معمولاً رحم بزرگ شده و چاره ای جز برش عمودی وجود ندارد.
نزديكي بعد از عمل لاپاراتومی
بهتر است تا زمان بهبودی کامل بخیه ها و تایید پزشک از مقاربت و رابطه جنسی خودداری کنید. شش هفته پس از عمل، زمان مناسبی برای آغاز رابطه جنسی است. البته بهتر است کاملاً با احتیاط این کار را انجام دهید و از روان کننده های بر پایه آب استفاده کنید.
نقاهت لاپاراتومی
دوره نقاهت برای بیمارانی که عمل لاپاراتومی انجام داده اند، شش هفته می باشد. البته بسته به سایر متدهای درمانی که همزمان استفاده شده، این مدت می تواند متفاوت باشد. برای این عمل، بهتر مانند هر عمل دیگر زیر نظر پزشک باشید تا از بهبودی کامل و از سرگیری زندگی طبیعی خود اطمینان حاصل کنید.
برخی ترشحات و لک بینی تا چند هفته پس از عمل کاملاً طبیعی است. بنابراین نگران این موضوع نباشید. اگر تا 6 هفته بعد این لک بینی ها ادامه پیدا کرد و درد در ناحیه عمل کمتر نشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید. برای برخی از بیماران، ناحیه داخلی جراحی شده به صورت دوره ای ممکن است عفونت کند که با مصرف دارو بهبود می یابد.
عمل لاپاراتومی بارداری خارج از رحم
بارداری خارج از رحم به دو روش لاپاراتومی و لاپاراسکوپی انجام می شود. تشخیص نوع عمل بستگی به شرایط بیمار دارد. در صورتی که بیمار مشکلات دیگری علاوه بر بارداری خارج از رحم داشته باشد، پزشک لاپاراتومی را انتخاب می کند. در مقابل عمل لاپاراسکوپی در ماه های اول و بیمارانی که هیچ عارضه دیگری ندارند، می تواند گزینه مناسب و ایده آلی باشد.
بهبودی بعد از جراحی لاپاراتومی
از آنجایی که افراد به دلایل مختلفی تحت عمل لاپاراتومی قرار می گیرند، زمان بهبودی آن ها می تواند به طور قابل توجهی در بین افراد متفاوت باشد. بسیاری از عوامل دیگر، از جمله سن و سلامت فرد، نیز می تواند معیار دیگری برای زمان بهبودی فرد باشد. بیماران می توانند برای افزایش سرعت بهبودی خود در خانه استراحت کنند و به بدن خود اجازه بهبودی بدهند.
افراد پس از انجام laparotomy می بایست روز ها تا هفته ها، بسته به توصیه های پزشک، استراحت کنند. افراد باید تمریناتی را که پزشک به آن ها توصیه کرده را به طور کامل انجام دهند. در صورت امکان از افراد دیگر برای کمک در خانه و کارهای روزانه خود کمک بگیرند. از تمامی دستورالعمل های غذایی که پزشک به آن ها داده است پیروی کنند.
افراد باید طبق دستور پزشک داور های خود را مصرف کنند. بیماران تا شش هفته پس از عمل جراحی نباید به هیچ وجه کار های سنگین از جمله کشیدن یا هل دادن وسایل سنگین، ورزش های طاقت فرسا، فعالیت جنسی و شنا انجام دهند. معمولاً احساس خستگی یا احساس کمبود انرژی در دوران نقاهت امری طبیعی است. زیرا بدن در حالت بهبود قرار می گیرد همچنین تجربه طیف وسیعی از احساسات و مشکلات در هنگام خواب نیز امری بسیار رایج است.
افراد در دوران نقاهت یا به دلیل دارو هایی که مصرف می کنند و همینطور به دلیل اینکه بدن آن ها نیاز به استراحت دارد نباید رانندگی کنند. اگر پس از عمل جراحی خونریزی یا علائم عفونی در اطراف محل زخم ظاهر شود، مهم است که در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید.
