کیسه صفرا یک اندام گوارشی است که در زیر کبد در سمت راست شکم قرار دارد. عملکرد اصلی آن ذخیره و تغلیظ صفرا، مایع گوارشی تولید شده توسط کبد است. صفرا به تجزیه چربی ها کمک می کند.کیسه صفرا یک عضو ضروری نیست، به این معنی که افراد می توانند در صورت لزوم بدون آن زندگی کنند.
بیشتر بخوانید : پیکرتراشی؛ روش ها، مزایا و معایب
انواع سنگ های صفراوی
سنگ های صفراوی که در کیسه صفرا تشکیل می شوند ممکن است به دلایل مختلفی از جمله ژنتیک، کاهش تحرک در کیسه صفرا، رژیم غذایی و وزن بدن ایجاد شوند. دو نوع سنگ کیسه صفرا وجود دارد:
سنگ های کلسترولی
در 80 درصد موارد، سنگ های صفراوی از این نوع هستند. آنها به رنگ زرد مایل به سبز هستند. سنگ های کلسترولی زمانی تشکیل می شوند که کلسترول بیش از حد در صفرا وجود داشته باشد. یکی دیگر از دلایل تشکیل سنگ کلسترول به عدم توانایی کیسه صفرا در تخلیه سریع خود نسبت داده می شود.
سنگ های رنگدانه ای
این سنگ ها از بیلی روبین ساخته شده اند که اندازه کوچکتر و رنگ تیره تر دارند.
این سنگ ها در افراد مبتلا به بیماری های خاص مانند سیروز کبدی و اختلالات خونی مانند سلول های داسی شکل یا کم خونی شایع تر است.
عوامل خطر برای ایجاد سنگ کیسه صفرا
عامل ارثی
هر فردی با سابقه خانوادگی سنگ کیسه صفرا در معرض خطر است.
وزن کنترل نشده-چاقی
چاقی که یکی از بزرگترین عوامل خطر است، می تواند باعث افزایش سطح کلسترول در صفرا شود که از تخلیه کیسه صفرا جلوگیری می کند.
استروژن
سطوح بالای استروژن نیز می تواند تحرک کیسه صفرا را کاهش دهد. زنان باردار و کسانی که تحت درمان جایگزینی هورمونی قرار گرفته اند در معرض خطر بیشتری هستند.
جنسیت و سن
زنان و افراد مسن بیشتر مستعد ابتلا به سنگ کیسه صفرا هستند.
بیشتر بخوانید : جراحی های زیبایی سینه
داروهای کلسترول
چند نوع از داروهای کاهش دهنده کلسترول می توانند میزان کلسترول را در صفرا افزایش دهند و در نتیجه احتمال ایجاد سنگ کیسه صفرا را افزایش دهند.
کاهش وزن و روزه داری
کاهش وزن به سرعت باعث افزایش سطح کلسترول در صفرا می شود که به نوبه خود باعث ایجاد سنگ های صفراوی می شود. روزه گرفتن باعث می شود کیسه صفرا کمتر منقبض شود و در نتیجه احتمال تشکیل سنگ کیسه صفرا افزایش می یابد.
دیابت
افراد دیابتی معمولا سطح تری گلیسیرید بیشتری در خون خود دارند. این یک عامل خطر بزرگ برای تشکیل سنگ کیسه صفرا است.
روش جراحی کسیه صفرا
جراحی برداشتن کیسه صفرا با جراحی لاپاراسکوپی یا کوله سیستکتومی یک روش بسیار ایمن و موثر است. خطرات بسیار کمی در این جراحی وجود دارد. به این صورت که جراح چهار سوراخ کوچک (به اندازه سوراخ کلید) در شکم ایجاد می کند. یک لاپاراسکوپ با یک دوربین روشن که به دوربین متصل است در نزدیک ترین برش به ناف قرار داده می شود. جراح هنگام وارد کردن ابزار جراحی از طریق برش های باقی مانده برای برداشتن کیسه صفرا، از یک صفحه نظارت تصویری برای راهنمایی استفاده میکند. قبل از برداشتن کیسه صفرا، یک روش اشعه ایکس خاص به نام کلانژیوگرافی حین عمل ممکن است برای مشاهده آناتومی مجاری صفراوی انجام شود. البته قبل از عمل بیهوشی عمومی انجام می شود.
پس از جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا
- زمان بهبودی بسیار سریع است. ممکن است لازم باشد 3-4 روز در بیمارستان بمانید. صفرا مستقیماً از کبد به روده کوچک جریان می یابد و بر روند گوارش تأثیر نمی گذارد.
- کمی ناراحتی ممکن است برای یک هفته وجود داشته باشد، اما 10 روز (به طور معمول)، پس از عمل، می توانید تمام فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.
- رژیم غذایی خاصی لازم نیست.
- رایج ترین نوع جراحی برداشتن کیسه صفرا کوله سیستکتومی لاپاروسکوپی است. این جراحی کم تهاجمی یک گزینه برای افرادی است که مشکلات کیسه صفرا دارند.
- این جراحی ممکن است مشکلاتی مانند سنگ کیسه صفرا که باعث درد و التهاب می شود را برطرف کند.
- جراحی برداشتن کیسه صفرا یک روش معمول است. در حالی که به طور کلی بی خطر است، خطرات و عوارض ممکن است.
چه کسانی به جراحی برداشتن کیسه صفرا نیاز دارند؟
کوله سیستکتومی لاپاروسکوپیک یک عمل جراحی معمولی است که با منبع مطمئن برای برداشتن کیسه صفرا انجام می شود. این یک گزینه درمانی موثر برای افرادی است که مشکلات کیسه صفرا دارند که بدتر می شود، باعث ناراحتی می شود یا زندگی روزمره آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. این شامل سنگ های صفراوی می شود که سنگ های سختی هستند که به دلیل عدم تعادل شیمیایی در صفرا ایجاد می شوند. معمولاً سنگ های صفراوی علائم قابل توجهی ایجاد نمی کنند و نیازی به درمان ندارند. با این حال، آنها ممکن است مجاری صفراوی را مسدود کنند، که می تواند باعث درد ناگهانی و شدید شکم (کولیک صفراوی) شود.
سنگ کیسه صفرا همچنین می تواند باعث التهاب پانکراس (پانکراتیت حاد) یا کیسه صفرا (کوله سیستیت حاد) شود که می تواند علائمی مانند:
- درد مداوم
- احساس ناخوشی
- زردی پوست و چشم (یرقان)
جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا چیست؟
رایج ترین نوع جراحی کیسه صفرا با منبع مورد اطمینان، کوله سیستکتومی لاپاروسکوپیک است که یک جراحی کم تهاجمی است که از بیهوشی عمومی استفاده می کند. در این عمل جراح برش های کوچکی روی شکم ایجاد میکند و یک لاپاروسکوپ را وارد میکند که یک تلسکوپ جراحی باریک و بلند است که در انتهای آن یک دوربین نور و فیلم برداری وجود دارد. در حین مشاهده کیسه صفرا بر روی مانیتور، جراحان ابزارهای جراحی را برای برداشتن آن وارد می کنند. این روش نسبت به کوله سیستکتومی باز که شامل ایجاد یک برش بزرگ در شکم است، کمتر تهاجمی است. در مقایسه با کوله سیستکتومی باز، کوله سیستکتومی لاپاروسکوپیک:
- درد را کاهش می دهد.
- روند بهبودی را تسریع می کند.
- احتمال عفونت را کاهش می دهد.
- جای زخم را به حداقل می رساند.
اگر عوارضی مانند التهاب در طول کوله سیستکتومی لاپاروسکوپیک ایجاد شود، ممکن است نیاز به تغییر کوله سیستکتومی باز باشد.
بیشتر بخوانید : عمل پروتز سینه
بعد از جراحی کیسه صفرا چه انتظاری داریم؟
کوله سیستکتومی لاپاراسکوپی به طور کلی یک روش مطمئن برای اکثر افراد است، اگرچه ممکن است عوارض ناچیزی داشته باشد. معمولاً فرد می تواند در همان روزی که عمل انجام می شود به خانه برود و به کسی نیاز دارند که او را به خانه برساند. حداقل به مدت 24 ساعت همراه لازم است، زیرا ممکن است در این مدت اثرات بیهوشی در فرد باقی مانده باشد.
در طول دوران نقاهت، فرد باید دستورالعمل های مراقبت های بعدی را که پزشک ارائه می دهد، دنبال کند، که ممکن است شامل عدم حمام یا دوش گرفتن برای چند روز باشد. زخم ها باید را تمیز نگه داشته شوند و مراقب علائم عفونت باشد، از جمله:
- سرخی
- ورم
- ترشح چرک از زخم
طبق دستور پزشک، فرد باید راحت باشد و از فعالیت بدنی شدید اجتناب کند.
عوارض ناشی از جراحی کیسه صفرا
عوارض ناشی از کوله سیستکتومی لاپاروسکوپی بسیار نادر این جراحی کیسه صفرا می تواند باعث آسیب مجرای صفراوی شود که ممکن است منجر به عفونت شود و حداقل به یک عمل جراحی ترمیم مجرای صفراوی نیاز داشته باشد. واکنش های نادر به بیهوشی عمومی شامل واکنش های آلرژیک و مرگ است.
این عوارض عبارتند از:
- خون ریزی
- درد مکرر شکم
- لخته شدن خون (ترومبوز ورید عمقی)
- نشت صفرا
- آسیب روده، روده و عروق خونی
همچنین سندرم پس از کوله سیستکتومی می تواند علائمی مشابه سنگ کیسه صفرا ایجاد کند، از جمله:
- درد شکم
- سوء هاضمه
- اسهال
- زردی چشم و پوست (یرقان)
- تب
منابع:
https://www.kauveryhospital.com/news-events/october-removal-of-gallbladder-by-laparoscopy
https://www.medicalnewstoday.com/articles/laparoscopic-cholecystectomy#preparation